herinneringen

shohin : sho = natuur, kwaliteitsvol hin = elegantie, verfijning Uit de vertaling blijkt al dat bij shohin de nadruk ligt op de ultieme kwaliteit. Een shohin is een karaktervol, elegant, verfijnt bonsaïboompje met een hoogte, kleiner dan 21 cm dat een geest van eeuwige schoonheid uitstraalt, ziehier mijn poging tot definitie van het fenomeen shohin. « less is more « shohin: tot 10 inches ( 21 cm ) kata: tussen 6 en 10 inches ( tussen 15 en 21cm ): past in de handpalm mame: tussen 6 en 3 inches ( tussen 7 en 15 cm ): meerdere in de handpalm( als erwten = mame) keshi tube: kleiner dan 3 inches: potje kan op de vingertop shita : de allerkleinsten: een graantje shohin = bonsai in het kwadraat voordelen Fysiek kan men tot op hoge leeftijd zijn boompjes blijven verzorgen. Grote collectie kan op weinig ruimte. Hierdoor ook minder problemen met winterberging. Meer tijd voor het creatief bezig zijn ( de pure hobby ) aangezien minder tijd nodig zal zijn voor bedraden, trimmen, nijpen, enz... Meestal minder kostbaar uitgangsmateriaal. ( Zo kan een waardeloze grotere bonsai soms de start zijn van een fraaie shohin! ) Nadelen Bomen hebben meer aandacht nodig, zijn kwetsbaarder Op warme dagen tweemaal daags een watergift ! De kweek van shohin vraagt een zekere ervaring, kennis, feeling maar vooral : gedrevenheid ! Het kweken van shohin is niet echt de goede start voor de beginneling. Onderhoud lente Shohin dienen elk jaar verpot te worden, gelet op de geringe hoeveelheid grond in de potjes; Even een voorbeeld om dit te illustreren: Een bonsai van 30 cm hoogte staat in een pot van 20 x 14 x 4 cm en heeft dus een potvolume van 1120cm² . Delen we nu alles door twee, dan bereiken we shohinformaten. Een boom van 15 cm staat dan in een pot van 10 x 7 x 2 cm en heeft dan een potvolume van 140 cm², wat slechts 15 % is van zijn soortgenoot !!! U begrijpt dat het jaarlijks verpotten een ‘must’ is. Ook potgrond met meer humus, minder drainagemateriaal is aan te bevelen. Het verpotten gebeurt op een analoge manier. U kan de wortelkluit losmaken met een cocktailprikker. Wortels worden niet zo drastisch gesnoeid als bij hun grotere soortgenoten, één vierde tot één derde is meestal een goede richtlijn. Snoei ook de takken terug. Let erop dat de topgroei van de boom niet gaat overheersen op de onderste takken. Dun de topgroei zeer drastisch terwijl U meer groeimogelijkheden geeft aan de onderste takken. Op deze wijze stabiliseert U uw shohin. Bescherm pas verpotte shohins tegen wind, regen en late vorst. Overwater ze niet. Geef ze éénmaal ruim water na de verpotting, aangevuld met een dosis wortelstimulator. Hou ze daarna enkele dagen wat droger. De wortels moeten zich herstellen van de wortelsnoei en hebben dan meer lucht dan water nodig. Als de bomen de hergroei starten kunnen ze op hun gewone standplaats. Shohins staan best bovenop een laagje zand of ander drainagemateriaal; ( hydrokorrel bvb.) In de lente hoef je de potten niet in het zand te duwen, zet ze er gewoon bovenop. De vochtige omgeving zal gunstig de shohins beïnvloeden; Na één maand kan het voedingsprogramma gestart worden. Hier geldt het motto: heel weinig, heel vaak. Men geeft de voorkeur aan vloeibare bonsaimeststof, die men twee- tot driemaal verdund. Een NPK van 2.2.2 is het streefdoel. Wekelijks mag er zeker bemest worden, zelfs tweemaal per week. Ook chelat en superroot mag af en toe het menu verrijken want mineralen, oligo-elementen en vitaminen mogen in zo’n kleine hoeveelheid grond, die zo vaak gegoten wordt, niet ontbreken. Vergeet niet: de lente is ook de ideale tijd om nieuwe shohin te starten vanuit veelbelovend startmateriaal Zomer De hete zomerdagen zijn de moeilijkste voor onze shohin. Ze vormen voor hen een echte bedreiging. Onze juweeltjes zullen extra bescherming zeker kunnen gebruiken. Mogelijkheden zijn: een plaats in halfschaduw Het plaatsen van een schaduwnet boven de shohins De pot van de shohin volledig in het zand ( of ander drainagemateriaal ) duwen. Controleer regelmatig of de wortels niet uit de pot groeien op zoek naar water en zo ja, snoei deze dappere wortels weg. Het effect zou kunnen zijn dat uw shohins plots buitensporig zouden groeien! Geef shohins tijdens de zomermaanden ’s morgens en ’ s avonds water. Bij extreme hitte kan het zelfs nodig zijn om ze ‘s middags te dompelen in het water. Zorg hierbij dat het loof niet nat wordt want dit water kan lelijke verbrandingsplekken geven. Bij het systeem van ‘’ingraven’ in zand is één ruime watergift meestal voldoende. Zorg er wel voor dat het zand kletsnat is. Experimenteer niet tijdens uw vakantie. Doe uw shohins voor onderhoud bij een bekwaam bonsaïst of, waarom niet, neem ze mee op vakantie. Of ... ga niet op vakantie en geniet van hun pracht ! Verder gelden, net als voor de andere seizoenen, de algemene onderhoudszorgen, welke U kunt vinden in het boekje ‘ Bonsaï, tips en truks uit het bonsaiateljee ‘. Herfst Nu de warmste dagen voorbij zijn, kunnen de shohins terug hun plaats bovenop het zand innemen. Watergeven blijft belangrijk maar U zal zien dat, met het verschijnen van de herfstkleuren, zelfs de shohins wat minder water nodig zullen hebben en , terwijl de weken voorbijglijden, zich klaarmaken op hun winterrust. Mooie herfstkleuren zijn afhankelijk van de hoeveelheid herfstzon en zachte temperaturen. Ze worden negatief beïnvloed door een teveel aan watergift of door een teveel aan regen . Half september kan men overstappen op stikstofloze wintermeststof. Ook hier geldt dezelfde regel, verminder de dosis zeker met de helft.Laat shohins buiten tot ze in winterrust gekomen zijn. ( zeker tot eind november ) Winter Winter Winterberging is voor deze kleine bonsai wel aangewezen. Best is ze in te graven in zand en ervoor te zorgen dat het zand en dus ook de shohin vochtig blijven. Ook in de winter kan droogte onze shohins vernietigen. Ook in een koude kas of serre blijft voorzichtigheid geboden. Zorg steeds voor een goede verluchting. Een goed alternatief zijn grote isimobakken die men vult met turf of afgevallen blad. Zorg dat er ook turf of afgevallen blad bovenop de potjes ligt zodanig dat de grond vochtig blijft. Vanaf december mag men ook de wintervoeding stoppen Iips en truks Vertrekkend vanuit zaad Bvb: beuk, paardekastanje, enz… Na het zaaien controleert U regelmatig het ontkiemen, het verschijnen van de penwortel. Wanneer de penwortel te voorschijn komt, en voor het verschijnen van de schutbladen, snijdt U met een scheermesje een groot gedeelte van de penworel weg .Een deel van het zaad zal deze ingreep misschien niet overleven maar de plantjes die het wel doen zullen kortere internoden hebben en dus lager vertakken. Giet met een wortelstimulator. Vertrekkend vanuit zaad Zelkova als shohin-bezem U past een gelijkaardig procédé toe op uw Zelkovazaailingen. Bij dit systeem laat U de zaailingen opgroeien tot ze hun schutbladen en hun eerste echte blad ontwikkelen. Hef de jonge zaailingen uit de grond en snijdt de penwortel weg tot enkele mimimeter met een scheermesje. Laat de zelkovazaailingen enkele minuten staan in een oplossing met groeihormonen en plant ze terug in een zanderig mengsel. Giet met superroot Ook hier is de bedoeling een korte stam en een lage eerste vertakking te hebben. Vertrekkend vanuit zaad Bvb. Bij pinus Verpak pinuszaad in een doekje en houdt dit doekje nat. ( sproeien) Na enkele dagen zullen de zaden ontkiemen. Laat de zaden in het vochtige doekje doorgroeien tot ze ong. 3 cm lang zijn en plant ze dan voorzichtig in een zanderig mengsel waarbij U minstens 2 cm van de stam boven de grond laat. Hierdoor verkrijgt U zeer grillige, karaktervolle stammetjes. Vertrekkend vanuit zaad Bvb. Bij Acer Zaai een groot aantal zaden ( 20 à 30) In een klein teiltje zeer dicht en willekeurig op en naast elkaar. Laat de zaailingen een tweetal jaren naast en in elkaar groeien. Vorm een shohinbosje door die zaailingen weg te snoeien die niet in de compositie passen. Door snoei kunt U de hoogte bepalen en het bosje zijn vorm geven. Vertrekkend vanuit zaailing Bvb. Acer Breng een oneven aantal zaailingen samen met een raffiadraad. Snoei als groep. Na een drietal jaren zullen de verschillende stambasissen samengegroeid zijn. U kan de groep als dusdanig behouden maar ook boompjes verwijderen door drastische snoei en zodanig tot één stam komen met een uitgesproken brede stambasis. Vertrekkend vanuit zaailing Bvb. Chaenomeles, Ilex We maken gebruik van de neiging van sommige plantenscheuten om wortelopslag, nieuwe scheuten vanuit de stambasis te maken om zodanig een kleine groep te verkrijgen. Laat regelmatig nieuwe scheuten toe en snoei deze als een nieuwe stam Vertrekkend vanuit zaailing Vbv. Pinus Een zeer lang uitgegroeide zaailing wordt bedraad en in shohin gevormd. Vooral de literati — en cascadestijl zijn voor deze techniek populair. Zorg dat de uitgesproken krommingen van de stam drie-dimensionaal, in alle richtingen gevormd staan. Het gebruik van de wortel Vaak heeft het bovenste deel van de wortel een mooie kromming, soms veel interessanter dan de stam. U kan dit gedeelte van de plant naar boven brengen, de plant laten verder groeien op zijn laagste haarwortels en de minder interessante stam wegnemen. Een bonsai met steltwortels, uitgespoelde wortels is zo goed te verwezenlijken Het gebruik van een startplant. Een minder geslaagde startplant of bonsai kan wel een boeiende, lage onderste tak hebben. Door drastische snoei tot de onderste tak kan, na stylering, een boeiende shohin, ontstaan. Een extra mogelijkheid is de boom uit te hollen ( saba miki ) . Creatie van een shohin azalea Azalea verdragen zeer goed drastische snoei en reageren met een groot aantal nieuwe knoppen op de oude stam. Laat deze nieuwe scheuten een jaar onbeperkt doorgroeien en start dan de vormgeving door uitdunnen en bedraden. Creatie van een Forsythia We starten met een verhoutte stek met vier knoppen en stekken deze in februari-maart. Om een mooi verdeeld wortelgestel te verkrijgen, scherpen we de stek langs vier zijden. Forsythia’s wortelen gemakkelijk maar groeihormonen en superthrive zorgen voor een zeker succes. Het vervolg is een klassieke clip and grow-opbouw en uw vroegst bloeiende bonsai van de collectie! Hoogte startplant reduceren. Door een goed geplaatste, onderliggende tak te bedraden kan deze fungeren als nieuwe top. Deze techniek wordt vaak toegepast, soms zelfs meer dan eens op dezelfde stam. Op die manier kan de tapsheid van een stam sterk verbeterd worden en kan de shohin standaard bereikt worden. Creatie van een berk Berken hebben de kwaliteit om ook na zeer drastische snoei massa’s nieuwe knoppen te vormen. Zoek een goed uitgegroeide berk als zaailing ( 1 meter of meer). Spoel al de aarde weg, kort de wortels in en snoei de stam terug tot een vijftal cm. Plant de boom en … na enkele weken zullen massa’s nieuwe knoppen op de stomp verschijnen. Laat onbeperkt groeien. Het tweede jaar kunt U uitdunnen en verder vormgeven. Laat één opgaande tak onbeperkt doorgroeien als nieuwe stamlijn. Deze zal ook de heling en camoufflage van de snoeiwortelbeïnvloeden. Shohin met rots Aangezien de sapstroom van een boom lengtewaarts verloopt, is het perfect mogelijk een stam lengtewaarts te splitsen in twee. Hierdoor wordt de stam wat soepel en kan hij gemakkelijker aangepast worden tegen de glooiing van een steen. Enkele raffiatouwtjes verankeren de boom. Na enkele jaren zullen ze één geheel vormen. Marcoteren Een startplant of bonsai kan soms een aardige, mooi vertakte kruin hebben maar een zeer zwakke stambasis. Door het plaatsen van een marcot kan een schitterende shohin geboren worden. Shohins worden steeds met de grootste zorg tentoongesteld. Ook de tafeltjes, de display is heel belangrijk. Een tiental raadgevingen: Shohinpotjes zijn vaak echte juweeltjes. Zorg dat ze proper zijn, verwijder kalkaanslag. Poets ze op met amandelolie of bladglans.Zorg voor een net bodemoppervlak. Verwijder onkruid, sterretjesmos,.. Beredeneer op voorhand uw opstelling. Wees creatief en probeer er echt iets persoonlijk van te maken. Zorg dat elke shohin een zeker niveau haalt en laat de zwakkeren aan de kant. Wees kritisch! Probeer niet teveel shohins en accentplanten te tonen. Less is more! Een compostie van 5 of 7 planten is meestal mooier dan een opstelling van meer bomen. Bij de opstelling kunnen de regels voor een groepscomposie een goede leidraad zijn. Steeds een oneven aantal bomen, ongelijkzijdige driehoeken, diepte,rumte en hoogteverschillen creeren. Zorg voor een grote variatie in bomen en stijlen. Zorg voor een grote variatie in displays, tafeltjes, een matje, een plank. Wat dacht je van een mooie tangramfiguur met shohin erop ? Respecteer de natuur. Boven in de compostie komen de naaldbomen, lager de loofbomen en eventuele accentplanten en suiseki.Om uw tafeltjes proper ( krasvrij) te houden, kunt U de shohinpotjes voorzien van zelfkevende viltjes op de pootjes. Betracht eenvoud, soberheid, rust: eeuwige schoonheid En nu aan de slag !!! Ik hoop dat U de smaak te pakken hebt om te starten of meer intensief bezig te zijn met de allerkleinsten onder de kleinsten. Het loont zeker de moeite, wellicht is de shohinkweek de boeiendste tak van de bonsaihobby. Het onderwerp is onuitputtelijk. Het aantal soorten, vormen, kweekmethoden is zeer groot, zoals U gemerkt hebt in deze brochure. Door deze te combineren ontstaan een oneindig aantal mogelijkheden en uitdagingen. We hebben bewust de accentplantjes vergeten. Ook dit is een boeiend onderwerp, dat nauw aansluit met de shohincultuur. Het aanbod shohinpotjes is tegenwoordig schitterend. Pottenbakkers kunnen hier eindeloos experimenteren met vorm en kleur. Een shohin mag gerust een wat fantasierijker pot hebben. We wensen U dan ook een boeiende reis doorheen de wereld van de shohins en hopen dat uw collectie mooie shohinpotjes ( voor velen zijn ze een echt verzamelobject) tot leven komt en gevuld wordt met juweeltjes van bomen.